Metropolis Antik Kenti’ndeki hafriyatlar, Kültür ve Turizm Bakanlığı izni, Sabancı Vakfı iş birliğiyle Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Serdar Aybek başkanlığında yürütülüyor. Antik Çağ’da “ana tanrıça kenti” olarak isimlendirilen Metropolis’teki hafriyatlar, son devirde “kamusal yapıya” ait izlerin bulunduğu bölgede ağırlaştı.
Alanda, milattan sonra 2. yüzyılda inşa edilmiş bir yapının buluntularına ulaşan hafriyat grubu, son bir ayda yaklaşık 3 metre yüksekliğinde 4 farklı sütun ortaya çıkardı.
ÇOK GÜZEL KORUNMUŞ BİR MİMARİ
Kazı lideri Prof. Dr. Serdar Aybek, 2022 hafriyat çalışmalarının epey verimli olduğunu söyledi.
Kent girişinde ağırlaşan çalışmalarda değerli buluntulara ulaştıkları bilgisini veren Aybek, “Yaklaşık 1 ay evvel buradaki buluntuların hiçbiri yokken bugün bizi sevindiren sonuçlarla karşı karşıyayız. Bu buluntular Metropolis’in Antik Devirde bilhassa de Roma Devri’nde sanıldığı kadar küçük bir kent değil tam bilakis büyük bir kent olduğunu gösteriyor” dedi.
Aybek, yapının anıtsal mimariye sahip olduğunu belirtti.
“Zemini bir blokaj ve onu çevreleyen üç sıra mermer kesme taştan basamaklar, mozaikli bir galeri ve sütunların taşıdığı bir üst örtüyle epeyce büyük anıtsal bir yapıyı şu anda ortaya çıkarmaya çalışıyoruz. Çok uygun korunmuş bir mimariyle burada karşı karşıya kaldık. Ardımda görmüş olduğunuz sütunların tamamı kendi devrindeki konumuyla korunmuş, toprak altında kalmış ve günümüze kadar ulaşmış durumda. Arkeolojik kazılarla sütunlar ayakta, kendi yerlerinde ortaya çıkmaya başlıyor.” sözlerini kullanan Aybek, son periyottaki çalışmalarda 4 sütunu kendi yerinde bulduklarını, kesimlerini, tamburlarını da düşmüş halde yerde tespit ettiklerini anlattı.
MOZAİK GALERİ
Yapının mozaikli bir galeriye sahip olduğuna işaret eden Aybek, geometrik bezemeli mozaik açısından Metropolis’in çok varlıklı bir kent olduğunu söyledi.
Aybek, kent genelinde mozaiklerin hem özel konutlarda hem de geniş kamusal alanlarda kullanıldığını anlatarak, şunları kaydetti:
“Tespit ettiğimiz yeni alan da mozaiklerin kullanıldığı yapılardan biri. Daha evvelki örneklerle karşılaştırdığımızda milattan sonra 2. yüzyılda yapıldığını, mozaiklerin yapıyla birlikte inşa edildiğini söyleyebiliyoruz. Buranın bir kamu yapısı olduğuna eminiz ancak şimdi daha net şeyler söyleyemiyoruz. Yani mesela burası bir agoraya yahut bir sütunlu galeriye de dönüşebilir, bir yapının modülünü da oluşturabilir ancak şu anki durum bir iç avluya sahip, 3 basamaklı bir geçişle sütunlu galeriye bağlanan ve ardında da muhtemelen yerlere açılacak olan bir cins meydan, tahminen bir çarşı alanı üzere düşünebiliriz.”
Metropolis’in birinci periyotta küçük bir kent olarak kurulduğunu tabir eden Aybek, Roma Devri’nde genişleyerek, daha büyük bir ölçeğe ulaştığını belirtti. Aybek, Metropolis’in güney komşusunun Efes Antik Kenti, kuzeyinde de Smyrna Antik Kenti olduğunu hatırlatarak, şunları söyledi:
“Metropolis, Efes ve Smyrna üzere liman kentleri kadar büyük metropol özelliği taşımıyor. Daha küçük ölçekli bir kent. Fakat ziraî zenginlikleriyle öne çıkıyor ve kentin bu derece büyümesi, anıtsal yapılarla donatılması da bu zenginlikle ilişkilendirilebiliyor.”
