Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın “2023 Yılı Ocak Ayına İlişkin Mali ve Toplumsal Haklara Ait Genelgesi” kapsamında bu yılın ocak-haziran periyodu için kıdem tazminatı tavanı ve kullanılacak katsayılar belirlendi. Kelam konusu periyot için kıdem tazminatı tavanı 19 bin 982 lira 83 kuruş oldu. SGK brütü 19 bin 982 lira 83 kuruşun üzerinde olan herkesin kıdem tazminatı hesaplaması tavan sayı üzerinden gerçekleşecek. Buna nazaran 10 yıl çalışmış biri işten çıkarılırsa alacağı kıdem tazminatı 199 bin 820 lira olacak.
UZMANLARDAN EYT’LİLERE UYARI
Eyt maddesiyle birlikte 2 milyon 250 bin kişi emekli olacak. Patronlar, bu şahıslara kıdem tazminatı ödemek zorunda. Lakin birtakım patronların kıdem tazminatı ödememenin yollarını arıyor. Bu noktada uzmanlardan çalışanlara kritik bir ihtar geldi.
KOD 29’A DİKKAT!
İş akdi feshedilirken Kod 29’a dikkat edilmesi gerekiyor. Patronlar işten çıkarırken hangi münasebet ile işten çıkarma yaptığını SGK’ya bildiriyor. 29 kodu, “İşveren tarafından ahlak ve düzgün niyet kurallarına muhalif davranış nedeni ile iş akdinin feshi” manasına geliyor. Bir patronun, çalışanını bu kod ile işten çıkarabilmesi için 4857 İş Kanunu’nun ilgili bendi kapsamındaki fiillerden birini işlemesi gerekiyor.
6 SENEDE 1,5 MİLYON KİŞİ KOD-29’LA İŞTEN ÇIKARILDI
DİSK Araştırma Merkezi’nce Ekim ayında Toplumsal Güvenlik Kurumu’na yapılan işten çıkış bildirimlerine dayanarak hazırlanan rapora nazaran, 2021’de işten çıkarılanların yüzde 84’lük üzere büyük bir kısmının kıdem tazminatına erişemediği görüldü. 2015-2021 periyodunda ise Kod-29 gerekçesiyle 1 milyon 461 bin emekçinin iş kontratı İş Kanunu’nun 25-II. hususu kapsamında feshedildi. Başka münasebetler ise Kod 29 yahut tazminatsız işten çıkarma olarak gösterildi.
TAZMİNAT VE İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ALAMIYOR
SGK uzmanları ise bu halde işten çıkartılan çalışanların fakat uzun uğraşılar sonucu davayı kazanabilirler ise kıdem tazminatı alabildiğini söylüyor. Aksi takdirde kıdem tazminatı alamıyorlar. Tüm bunların yanında Kod 29 ile işten çıkarılmanın öteki sonuçları da bulunuyor. Kod 29 ile işten çıkarılan çalışanlar; kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı haklardan faydalanamıyor. İşsizlik ödeneği de alamıyor. İçeriği nedeniyle kod ile işten çıkarılan bir kişi, yeni bir iş ararken de fazladan sorun yaşayabiliyor.
KOD 29 NEDİR?
İşten çıkarma yasağının uygulandığı devirde iş verenler işten çıkarmak istedikleri elemanları Toplumsal Güvenlik Kurumu’na ’29 kodu’yla bildiriyor. İş Kanunu’nun “ahlak ve uygun niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” başlıklı 25/2 unsuru, yasakta istisna kapsamında tutuluyor. Bu hususta belirtilen fiiller dahilinde çalışanın, işten ayrılış kodlarına nazaran 29 kodu ile çıkışı yapılıyor. 25/2 hususunda belirtilen daima ihmali, mazeretsiz işe gelmemenin yanı sıra ahlaka alışılmamış fiiller ortasında işyerinde çalışan bir personele cinsel tacizde bulunmak, işyerine sarhoş ya da uyuşturucu husus alarak gelmek, hırsızlık yapmak üzere yüz kızartıcı hatalar bulunuyor. Kod 29 ile işten çıkartılan emekçi kıdem tazminatı alamıyor, işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor.