Derleyen: Fazilet Şenol / Milliyet.com.tr – Tesisatçı Peter Allan (50) İngiltere Edinburgh’daki bir meskenin ahşap tabanında rastgele delik açtığında tarihi bir ana tanıklık edeceğinden habersizdi. Konutun tesisat sıkıntılarını çözmek için yaptığı bu şey, Viktorya periyodundan kalma bir şişeyi karşısına çıkardı.
‘NE BULDUĞUMA BAK’
Cam bir şişenin içinde kaliteli parşömen kağıdına yazılmış not öylece Allan’ın karşısında duruyordu. Lakin Peter Allan şişeyi açıp notu okumanın mesken sahibine saygısızlık olacağını düşündü ve koşarak “Az evvel açtığım delikte ne bulduğuma bak!” diye bağırarak şişeyi mesken sahibi Eilidh Stimpson’a teslim etti.
Şaşkınlıkla tesisatçının bulduğu şişeye bakan Eilidh şişenin içindekini okumak için heyecandan içi içini yese de biraz daha sabırlı olmaya karar verdi. Çünkün şişeyi çocuklarıyla birlikte açmanın ve onlar okuldan gelene kadar beklemenin bu tarihi anı daha pahalı kılacağını düşündü.
Eilidh Stimpson çocuklarını okuldan almaya gittiğinde onlara büyük bir sürprizi olduğunu söyledi. Epey heyecanlı olan çocuklar, annelerinin, “Size anlatacak çok heyecan verici bir şeyim var” sözleri üzerine, “Çay yanına sosisli sandviç mi yiyoruz?” karşılığını verse de gerçeğin ne olduğundan haberleri yoktu. Üstelik Eilidh Stimpson’ın 8 yaşındaki oğlu okulda Viktorya dönemi dersi görüyordu. Şişenin açıldığı an hepsi için epey heyecan verici olacaktı. Şişeyi açmak için sabırsızlıkla bekleyen aile, baba Stimpson’ın işten dönmesi bekledi ve o, meskene geldiğinde aile iletisi şişenin içinde çıkarmaya çalıştı. Lakin bu heyecanlı eforları süratli bir sonuç vermedi. Sonunda tarihi notu okuyabilmek ve ona ziyan vermemek için şişeyi kırmaları gerektiğini anladılar.
‘BU ŞİŞEYİ KİM BULURSA…’
Cımbız ve kerpetenle çıkarmaya çalışırken biraz hasar gören not şişeyi kırınca ortaya çıkmıştı. İlginç bir formda bu not bu şişenin içinde 7 bin 49 hafta dört gün yani 135 yıl boyunca olduğu yerde saklanmıştı. Kraliçe Viktorya devrinde meskenin inşasına yardım eden iki adam tarafından imzalanıp tarih atılan iletide şunlar yazıyordu:
“James Ritchie ve John Grieve bu yeri döşedi fakat viskiyi içmediler. 6 Ekim 1887. Bu şişeyi kim bulursa, tozlarımızın yolda uçuştuğunu düşünebilir.”
135 yıllık şişeyi kırarken kendini çok makus hisseden Eilidh tüm kesimleri sağlam bir saklama kabına koydu. Öte yandan notu yazan bireylerin kim olduğu da büyük bir merak konusuydu. Stimpsonların bir aile dostu 1881 nüfus sayımına baktı ve yalnızca birkaç kilometre ötede, Edinburgh’un Newington bölgesinde yaşayan bu adamların isimlerine ulaştı lakin daha fazla bilgi edinemedi.
KENDİ BİLDİRİLERİYLE DEĞİŞTİRECEKLER
Ancak İskoçya Ulusal Kütüphanesi’ndeki bir küratör, aileye notu korunaklı bir ortamda saklamalarını tavsiye etti. Eilidh, “Birkaç şey sipariş edeceğim ve sonra da notu şişenin bir kesimiyle çerçeveleyeceğiz. Buna sahip olmak çok heyecan verici” dedi. Üstelik Stimpsonlar yeni bir notla birlikte, notun kopyasının bulunduğu bir şişeyi üzeri kapatılmadan deliğe geri koyacaklarını da söyledi.
Tesisatçı gizem dolu şişeyi bulması üzerine, “Hepsi biraz tuhaf lakin ne keşif! Yerdeki deliği açtığım yer, tam olarak şişenin bulunduğu yerdi” diyerek hislerini lisana getirdi. Eilidh Stimpson ise bu keşifle ilgili, “İnanılmaz derecede şanslıydık ve toplumsal medyada paylaştığımda herkesin bunun bizim kadar enteresan olduğunu düşünmesine sevindim. Tüm bu kasvetin ortasında olumlu bir habere sahip olmak epey hoş. Artık, notu müdafaamız ve gelecek kuşakların keşfetmesi için kendi mesajımızla değiştirmemiz gerektiğini düşünüyorum. Onca vakit orada olduğunu ve sonsuza kadar orada olabileceğini düşünmek inanılmaz. 1970’lere ya da daha yakın bir tarihe ilişkin değil, çok daha eskilere ait” diye konuştu.
HER ŞEY SÖKÜNCE ORTAYA ÇIKTI
Öte yandan konutlarında sır barındıran tek aile Stimpsonlar değil! Emily Jean Henry (28) ve Jeffrey Henry (30) çifti de ABD’nin Arkansas eyaletinde iki çocuklarıyla birlikte hayal ettikleri meskeni yaşadıkları yere çok yakın bir yerde buldu. Meskeni satın almadan evvel gezmek isteyen ikili çocukları için oyun alanı olarak kullanabilecekleri odanın döşemesinde bir çöküklük fark etti. Lakin bu çöküklüğün bir tehlike barındırmadığını, şayet konutu alırlarsa bütün döşemeleri yine onarabileceklerini düşündüler. Emlakçı, ikili meskenle ilgili bilmeleri gereken tüm özellikleri anlattı. Sonunda Emily ve Jeffrey meskeni satın almaya karar verdi.
23 dönümlük toprakta memnun bir yuva kuracaklarına inanan ikili işe birinci olarak konutun döşemelerinden başlama kararı aldı. Ancak kimse çocuklar için düşündükleri odanın döşemesinin altında yatan sırrın ne olduğunu varsayım edemezdi. Daha evvel döşemenin kimi bölgelerinde yer yer çökmelerin olduğunu fark etmişlerdi lakin parkeler büsbütün söküldüğünde gördükleri karşısında şaşkına döndüler. Konutun ortasında 12 metre derinliğinde kocaman bir havuz vardı. Havuz yeri ile döşeme ortasında büyük bir boşluk bulunuyordu ve döşemeyi havada tutan tek şey kalastan yapılmış dayanak kirişleriydi. İptal edilmiş bir havuzun betonla doldurulması gerekiyordu fakat ne yazık ki konutun bir evvelki sahibi bunu yapmamıştı. Meskeni satın almadan evvel emlakçı onlara konutun yerinde evvelce bir havuz olduğu bilgisini verse de havuzun doldurulmadığını ve birkaç kirişle desteklendiğini ve üzerine bir de döşeme yapıldığını hiç söylememişti. Üstelik odanın ortasındaki havuz konutta buldukları son şey değildi. Döşemeler kaldırılınca yatak odasında da bir jakuzi olduğunu gördüler. Çift satın aldıkları konutun altının havada durduğunu ve derin devasa boşluklar olduğunu düşündükçe ne yapmaları gerektiği konusunda kararız kaldı.
İki seçenekleri vardı: Ya tüm boşluklara beton döküp yeri büsbütün dolduracaklardı ya da 20-30 yıllık havuz ve jakuziyi yine etkin hale getireceklerdi. Havuzu ve jakuziyi aktifleştirmeye daha istekli olan çift, müteahhitlerden gelecek fiyatı bekliyor ve 30 bin doların (yaklaşık 546 bin lira) altında bir fiyat vermeleri için dua ediyor.